Anadolu Üniversitesi Üstün Zekâlıların Eğitimi Anabilim Dalı Başkanı Prof.Dr. Uğur SAK Türkiye’nin il yerli zeka ölçeği ASİS(Anadolu Sak Intelligence Scale-Anadolu Sak Zeka Ölçeği) ile ilgili önemli açıklamalarda bulundu.
Uğur Sak:"Türkiye'de yavaş yavaş üstün yetenekli çocukların eğitimi popülerlik kazanmaya başlamıştı.Aileler bu konuyla ilgilenip gelmeye başladılar.Çocuklar 8-9 aylıkken bile zeka testi uyguluyor musunuz sorusunu geldi.Bir anne baba 5 yaşındaki çocuğuyla gelip, üstün zekalı olduğunu söyleyip neler yapılabileceğini sordular.Anlattıkları her şey normaldi.Üstün zekalılığı gösteren bir şey yoktu.Uygulanan testin geçerliliğini yitirdiğini gördük.
Merkezimize benimle görüşmeye danışmanlık için gelen pek çok aile oldu. Çocukların çoğu 6 yaş altındaydı.Türkiye'de 6 yaş altı için bir zeka testi yoktu.Buradaki o açığı çok iyi sezmiştim. Bir ihtiyaç vardı ve giderilmesi gerekiyordu.İddialı bir işti. Ülkenizdeki diğer bilim insanların da size güvenmesi, emeğinize değer verip kullanması gerekiyordu.Bir süre belki başkaları milli bir zeka testi geliştirir diye bekledik.Milli bir zeka testi geliştirmek için çalışmalara başladık ve kısa süre önce bitirdik.
Yerli zeka testini geliştirmeniz için ciddi bir bilgi birikimine ve araştırmaya ihtiyaç var. Finansal destek de gerekli.Aslında ülke olarak bu konuda tecrübesiz değildik. Biz 101 yıl sonra ilk defa kendimizin zeka testini geliştirdik.Amerika'da pek çok zeka testi uygulanır. Eğer bir yeteneğindeki varsa keşfedilsin diye.Eğer çocuk bilimsel bir zeka testinde zihinsel gelişimde düşük bir puan almışsa özel eğitim alır.Bazen hastaneler de tanı konuyor. Bazen mahkemeler de zeka testi istiyor.Türkiye’de 6 yaş için bir zeka testi yoktu.Zeka testlerinin toplumda gizlenmiş sosyal bir etkisi vardır ve hiçbirimiz bunun farkında olmayız.Aslında biz bu işe Amerika'dan önce başlamışız ama üzerine hiçbir şey koymamışız.Belki o zamanlarda ülkemizde bu konu ile ilgilenen yeteri kadar akademisyen yoktu.
Zeka testi konusunda tam bir ithalat kültürü geliştirmişiz. Neden biz bir şey yapmamışız diye soruyoruz bazen.Yerli zeka testinin geliştirilmemesi, entelektüel cesaretle ilgili diye düşünüyorum. Cesur olunmalı.MEB'in desteği de bu konu da çok önemli.Kolay bir iş de değil. Çok ciddi çalışmalar gerekiyor. Bir de sonrasında saha çalışması var.Bazen bir madde üzerine uzun süre tartıştık.Zeka testini geliştirirken dikkate almanız gereken pek çok kriter vardır.Öncelikle zeka göreli bir kavram.Bilimsel boyutunu, tanımını çok iyi yapmalısınız.Bilimsel olarak kanıtlanmış kuramlar üzerine oturtmanız lazım.Test maddelerinin yüreğimi gerçekten uzman kişiler tarafından yapılmalı. Biz 17 kişilik bir ekibiz,dışarıdan 7 kişi varTesti uygularken Türkiye'den çok iyi bir örneklem seçmelisiniz.
Zeka testleri, beş gruba uygulanıyor.Bu gruplar; üstün zeka, zihinsel gelişim yetersizliği, otistik, öğrenme güçlüğü, dikkat eksikliği ve hiperaktivite.Camiada bazı insanlar üstün yetenekli ya da üstün zekalı diye kullanmıyor. "Üstünler" diyor.Bu çok elitist ve ayrımcı duruyor. Çoğu zaman kulağa hoş gelmiyor.Gifted Türkçe'de karşılığı olmayan ve dini temelli bir kavram.Hıristiyan toplumlarda çıkmıştır. Allah tarafından bahşedilmiş anlamına geliyor.
Üstün zekalılar öğretmenliği bölümü kapatıldı.Yıllarca da bu öğretmenler sınıf öğretmeni olarak atandı. Çünkü MEB'de bu alanda atama yoktu.Lisedeki Pdr uzmanları eğitimden yararlanabilir ama koşulları var.Bakanlıksa 15 il merkezinde eğitim verdiğimiz 60 uzman ile uygulamalar yapıyorlar.Hedef şu; formatörler yetiştireceğiz ve bu formatörler Türkiye genelinde uygulamalar yapacak.Bakanlık bu konu ile ilgili duyuru çıkacaktır. İlgilenenler başvurabilir. Bakanlıkla 3 yıllık bir anlaşmamız var.
Üstün zekalı söyleminin olumsuz etkileri toplumda çok fazla abartılıyor.Türkiye'deki çocukların az ya da çok bir zeka ölçeğinden geçmesi gerekiyor.Çocuklarımızın kilosunu sürekli ölçüyoruz. İnsanın zekası kilosundan daha önemli değil mi?Birçok aile benim çocuğumun zeka gelişimi acaba nasıl diye düşünmez.Çocuk 3-4 yaşına gelince çevredeki çocuklarla kıyaslama başlanır. Erken çocukluk döneminde objektif olarak yapılmalı.Bu konuda duyarlı birçok aileyi alkışlıyorum.Çocukları için önemli bir kavramda hassaslar. Ancak bazen irite edebiliyor.
Zeka testlerinin bilimsel olarak kriterleri vardır. Bunların raporlaştırılmış olması gerekir.Kurumsal açıdan da bakmak gerekiyor. MEB kendisi için uygulanabilir kabul eder ve uygular.ASİS in hukuksal düzeyinin yeteri kadar var olduğunu söyleyebilirim.ASİS in hazırlanma süreci 6500 çocuk üzerinde denenerek bitti.Bundan sonraki aşamada 2017'den itibaren ASİS in eğitimcilerini eğiteceğiz tüm Türkiye'de uygulanabilmesi için.http://www.projeiq.com a girerek ASİS zeka testi ile ilgili ayrıntılı bilgiye ulaşabilirsiniz.
1980'lerde sağ-sol beyin modası vardı. 1990'larda akıl oyunları moda oldu.Akıl oyunları; oynanan oyundaki beceriyi geliştiriyor, zekayı değil.2000'li yılların başlarında işleyen bellek üzerine bir araştırma yapılıyor. Zeka oyunu da oynatılıyor ardından.Zeka geliştiği gözleniyor ama zeka oyunlarından mı tam belli değil. Daha sonrasında bir akıl oyunları pazarı oluşuyor.Ancak akıl oyunları zekayı geliştirmez. Öğrenmeyi daha eğlenceli hale getirir.
Prof. Dr. Uğur Sak kimdir?
Anadolu Üniversitesi Üstün Zekâlıların Eğitimi Anabilim Dalı Başkanı, Üstün Yetenekliler Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi’nin (ÜYEP) kurucu müdürü ve Türk Üstün Zekâ ve Eğitim Dergisi’nin kurucu editörüdür. Üstün zekalıların eğitimi ve yaratıcılık konularında ulusal ve uluslararası yayınevlerince yayınlanmış Türkçe ve İngilizce makaleleri, kitapları ve kitap bölümleri bulunmaktadır. Son çalışmaları arasında Türkiye’nin ilk yerli zeka ölçeği olan ASİS’i geliştirilmesi de bulunmaktadır. Zekâ, üstün yetenek ve yaratıcı yetenek konularında özgün bilimsel çalışmalar yapmaktadır.
Kaynak:@EgitimveEgitim
Hiç yorum yok
Yorum Gönder